İnkretinlər nədir?
Son zamanlar gündəmdə olan agentlər- inkretinomimetik agentlər haqqında danışacağam.Bildiyimiz kimi, orqanizmin insulinin azad edilməsi qlükoza səviyyəsindən asılıdır. Bəzi araşdırmalarda intravenoz olaraq verilmiş qlükoza və ağızdan alınan qlükoza insulin sekresiyasını bərabər şəkildə stimullaşdırmadığı və ağızdan alınan qlükoza pankreas insulininin ifrazını stimullaşdırdığı və daha çox sərbəst buraxdığını qeyd edir. Bu fərqi yaradan ağızdan qlükoza qəbulundan sonra mədə-bağırsaq traktının sintezi və sərbəst buraxılması və pankreatik insulin sekresiyasını stimullaşdıran inkretin hormonlarıdır.Tip 2 Diabeti olan xəstələrdə inkretinlərin sintezi pozulmuşdur və bu təsirin düzəldilməsi qan qlükoza səviyyəsinin tənzimlənməsi baxımından əhəmiyyətlidir.İnkretin hormonlarının təsiri və müalicə tətbiqinə nəzər salaq.Tip 2 Diabet müalicəsində mədə-bağırsaq (inkretin) hormonları və onların inhibitorları vasitəsilə endogen insulin sekresiyasını artıran bəzi agentlər artıq müalicələrə daxil olurlar. Bu agentlər:- Inkrement mimetics: GLP-1R (glukagon kimi peptid-1 reseptoru) agonistləri (exenatide, liraglutide) qlükoza müstəqil peptid analogları
– DPP – IV (dipeptidil peptidaz – IV) inhibitorları (vildagliptin, sitagliptin)
GLP – 1 insulinotropikdir və bağırsaq mukozasında L – hüceyrələrdə ifraz olunur. Postprandiyal hiperglisemiya vasitəsi ilə təsir edir. Qlukozanın insulin sekresiya edici təsirini artırır. Qlukozaya bağlı təsirləri olduğu üçün hipoqlikemiya gözlənilmir. Insulin sekresiyasını və istehsalını artırır. Qlükogenin azad edilməsinə təzyiq göstərir. Qlukogen sekresiyasına təsir etdiyi üçün qaraciyərdən çıxışın azalmasına gətirib çıxarır. Beta hüceyrəsi çoxalmasının artırılması və apoptozu önləyici bir təsiri var. Bu təsirlərə əlavə olaraq, doyma hissinin artması və mədə boşalma sürətini tənzimləyir və yavaşlatdırdığı müəyyən edilmişdir. Subkutan kimi istifadə olunur. Kilo verməni təmin edir. Bu qrupların ən əhəmiyyətli yan təsiri ürəkbulanmadır.
Bu inkretin hormonlarını parçalayan ferment dipeptidil peptidaz IV (DPP – IV) fermentidir. DPP – IV inhibitorları endogen inkretinlərin (GLP – 1, GIP) məhvinə mane olur. Beləliklə, inkretin hormonlarının təsirini artırır. Kilo baxımındanda neytraldır.